BLOG ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΧΟΛΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η διαδικασία της επικοινωνίας επηρεάζεται άμεσα από τις τεχνολογικές εξελίξεις. Η ανακάλυψη της τυπογραφίας, στην απαρχή της βιομηχανικής εποχής γέννησε την έντυπη δημοσιογραφία. Αργότερα, η χρήση των ασύρματων επικοινωνιών επέτρεψε την δημιουργία του ραδιόφωνου και της τηλεόρασης. Στις μέρες μας, ζούμε την μετάβαση από την μεταβιομηχανική εποχή, στο ‘οικοσύστημα’ των ψηφιακών επικοινωνιών μέσω του διαδικτύου, πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη νέων μορφών επικοινωνίας. Βασικό χαρακτηριστικό της μετάβασης από το Web 1.0 στο Web 2.0 αποτελεί η δυνατότητα των χρηστών να δημιουργούν ψηφιακό περιεχόμενο και να επικοινωνούν μεταξύ τους, ιδιωτικά ή σε ομάδες.

Καθώς τα Νέα Μέσα αποτελούν ένα νέο επαγγελματικό εργαλείο στη δημοσιογραφία, που αλλάζει τον τρόπο εργασίας του δημοσιογράφου και τον τρόπο επικοινωνίας με το κοινό του, η παρούσα εργασία μελετά και αναλύει τις θετικές και αρνητικές πτυχές της μετάβασης αυτής, με ποιο τρόπο θα προσαρμοστούν οι δημοσιογράφοι στη νέα αυτή εποχή και πως θα διαχωριστούν από τον οποιοδήποτε πολίτη που παράγει και μεταδίδει πληροφοριακό υλικό μέσω των νέων μέσων.

ΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΥ ΧΩΡΟΥ

Σε μια κοινωνία των δικτύων, ο «επικοινωνιακός χώρος» (“communication space”) που περιβάλλει τα άτομα υφίσταται σημαντικές μεταβολές και ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της διαδικασίας αυτής είναι η μεταβολή της μορφής των μέσων επικοινωνίας. Ο Castells (Castells-Cardoso, 2006)  δίνει έμφαση σε τρεις κύριους τέτοιους μετασχηματισμούς:

1. Η μαζική επικοινωνία περιέχεται στα χέρια πολυεθνικών επιχειρήσεων μέσων μαζικής ενημέρωσης, οι οποίες είναι τόσο παγκοσμίου, όσο και τοπικού χαρακτήρα. Αυτό ισχύει για τον τομές της μουσικής ψυχαγωγίας, για την τηλεόραση, αλλά και για το ραδιόφωνο και τα έντυπα μέσα ενημέρωσης.

2. Στην κοινωνία των δικτύων, τα κανάλια επικοινωνίας είναι ψηφιακά και διαδραστικά. Ως συνέπεια αυτού, οι ανεπτυγμένες κοινωνίες απομακρύνονται από τα συμβατικά μαζικά μέσα ενημέρωσης και προσανατολίζονται προς εξατομικευμένα και προσαρμοζόμενα σε συγκεκριμένες προτιμήσεις ενημερωτικά περιεχόμενα.

3. Λόγω της ύπαρξης και διάδοσης των νέων τεχνολογιών επικοινωνίας, έχει αναπτυχθεί ένας νέος τύπος μέσων ενημέρωσης, με την προσωνυμία «οριζόντιο δίκτυο επικοινωνιών». Χαρακτηριστικά παραδείγματα του αυξανομένου πλήθους αυτών των νέων μορφών επικοινωνίας που εμφανίζονται στο Διαδίκτυο, είναι τρεις καινοφανείς «εφευρέσεις»: το blog (διαδικτυακό ημερολόγιο) το vlog (video diary) και το podcast (ιδιωτική ραδιοφωνική εκπομπή). Μέσω αυτών προβάλλονται ιδιωτικά κατασκευασμένες πληροφορίες, προσβάσιμες από όλους και ταυτόχρονα οι παραγωγοί αυτών των πληροφοριών μπορούν να παραμένουν αδέσμευτοι από τις όποιες εταιρίες διακίνησης ενημερωτικού υλικού, ή τις όποιες κυβερνήσεις. Ο Castells αποκαλεί την περιπλοκή αυτή διαδικασία «εξάπλωση της μαζικής επικοινωνίας, η οποία λειτουργεί με βάση τους δικούς της κανόνες»

Η ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟΥ

Το μοντέλο της παραδοσιακής δημοσιογραφίας έχει αλλάξει σημαντικά με την ανάπτυξη του Internet. Από τη μια μεριά, το Internet είναι μια νέα, τεράστια πηγή πληροφόρησης και έρευνας για τους δημοσιογράφους, αλλά από την άλλη αποτελεί αυτόνομο μέσο πληροφόρησης, που αποκτά όλο και μεγαλύτερο κοινό σύμφωνα με έρευνες.

Με αυτά τα νέα δεδομένα στη δημοσιογραφία υπάρχει η άποψη ότι το παραδοσιακό δημοσιογραφικό επάγγελμα, και κυρίως αυτό του αρθρογράφου, απειλείται από την ύπαρξη του Διαδικτύου. Ως αποτέλεσμα της επιρροής αυτής του Internet στη παραγωγή ειδήσεων και των δυνατοτήτων που παρέχουν τα νέα μέσα επικοινωνίας (blogs, σχολιασμός κ.α.), τα όρια μεταξύ ενός απλού χρήστη του διαδικτύου και ενός επαγγελματία δημοσιογράφου γίνονται περισσότερο δυσδιάκριτα. Αυτό με τη σειρά του οδηγεί στην ανάγκη για επαναπροσδιορισμό της έννοιας της δημοσιογραφίας.

Υπάρχει η άποψη ότι οι δημοσιογράφοι δεν απειλούνται από την έλευση και την εξάπλωση του Internet και ότι η έντυπη δημοσιογραφία, κινούμενη και προς ψηφιακές μορφές, έχει μέλλον. Κύριο επιχείρημα των υποστηρικτών της συγκεκριμένης άποψης είναι ότι η πληθώρα πληροφοριών που προσφέρει το Internet δε προϋποθέτει σωστή πληροφόρηση και ενημέρωση.

Σχετικά με το μέλλον της έντυπης δημοσιογραφίας, σε διάλεξή του ο Μάικλ Γκαέντα που διετέλεσε διευθυντής της Αυστραλιανής εφημερίδας The Age, δήλωσε ότι "Το ρόλο της εφημερίδας δεν μπορεί να τον υποκαταστήσει ούτε η τηλεόραση, ούτε το ραδιόφωνο, ούτε το Διαδίκτυο [...] Οι σημερινές πολυσέλιδες εκδόσεις είναι φτωχές δημοσιογραφικά, καθώς οι δημοσιογράφοι σήμερα κάνουν ρεπορτάζ μέσω του Google και δίνουν έμφαση σε θέματα lifestyle, εγκαταλείποντας τις αποκαλύψεις".

Για το λόγο αυτό οι δημοσιογράφοι θα πρέπει να είναι κατάλληλα καταρτισμένοι σε σχέση με το αντικείμενό τους. Αυτό σημαίνει πως δεν μπορεί κάποιος απλά και μόνο γράφοντας σε ένα συμμετοχικό μέσο να επιτελεί δημοσιογραφία. Για να παράγει κάποιος δημοσιογραφικό έργο θα πρέπει να έχει τις απαιτούμενες σπουδές, να γνωρίζει τους δημοσιογραφικούς κώδικες και να σέβεται την δημοσιογραφική δεοντολογία. Παράλληλα απαιτείται να χρησιμοποιεί τα δημοσιογραφικά εργαλεία της λεγόμενης «παλιάς εποχής» δηλαδή εγκυρότητα, σοβαρότητα, ταχύτητα, διασταύρωση της είδησης και αποφυγή σχολιασμού (Δεληγιάννη 2004, ΕΣΗΕΑ 2011).

ΘΕΤΙΚΑ ΚΑΙ ΑΡΝΗΤΙΚΑ ΤΗΣ ΜΕΤΑΒΑΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΜΕΣΩΝ ΓΙΑ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΜΜΕ

Σε  άρθρο του ο Dan Gillmor, από τους πιο γνωστούς ακαδημαϊκούς προαγωγούς της διαδικτυακής δημοσιογραφίας, επεσήμανε ένα ακόμα θετικό στοιχείο για την ενημέρωση στη νέα εποχή. Το βασικό επιχείρημα του Gillmor είναι ότι στο διαδίκτυο τείνουν να εξαφανιστούν τα υπάρχοντα οικονομικά εμπόδια για κάποιον που θέλει να εισέλθει στο χώρο των παραδοσιακών ΜΜΕ. Η βιομηχανική υποδομή του τύπου και της ραδιοτηλεόρασης και τα κόστη που αυτή προϋποθέτει δεν είναι πλεόν απροσπέλαστη προϋπόθεση για κάποιον που θέλει να αγγίξει το ευρύ κοινό. Ως εκ τούτου, σύμφωνα με τον Gillmor, οι εκατοντάδες καινοτόμες πρωτοβουλίες διαδικτυακής δημοσιογραφίας που ανθίζουν παγκοσμίως παράγουν ένα ενημερωτικό περιβάλλον ποικιλομορφότερο και απαλλαγμένο από τα βάρη του παρελθόντος. 

Η αναλογική τεχνολογία είχε ως αποτέλεσμα την παθητική κατανάλωση των μηνυμάτων σε στατικές πλατφόρμες. Οι δέκτες δηλαδή λάμβαναν τα μηνύματα, όπως για παράδειγμα από τις εφημερίδες, δίχως να έχουν την δυνατότητα να παρέμβουν συμφωνόντας, διαφωνόντας είναι εύκολη η αλληλεπίδραση συντάκτη και αναγνώστη.

Αντίθετα, στις νέες τεχνολογίες κυριαρχεί η διαδραστικότητα. Το διαδίκτυο αποτελεί ένα ανοιχτό δίκτυο, προσφέροντας τη βάση για ένα ριζικά διαφορετικό μιντιακό «οικοσύστημα». Έτσι χάρη στα Νέα Μέσα επιτρέπει μια νέα μορφή διαλόγου ανάμεσα στους δημιουργούς των μηνυμάτων και το κοινό. Αυτό επηρεάζει σημαντικά και τον κλάδο της δημοσιογραφίας αφού πλέον τα ρεπορτάζ των δημοσιογράφων σχολιάζονται και συμπληρώνονται με μεγάλη ευκολία από τους αναγνώστες (Δημητρακοπούλου 2012).

Η ψηφιακή εποχή ακόμα προσφέρει αφθονία επιλογών στην πληροφορία και στην επικοινωνία. Αυτό όμως έχει και αρνητικά αφού τα πολλαπλά κανάλια επιλογών προκαλούν  πολυδιάσπαση της προσοχής (Δημητρακοπούλου 2012).

Τα Νέα Μέσα έχουν φέρει ένα νέο επίπεδο πολυπλοκότητας και ασάφειας. Η ταχύτητα της ενημέρωσης του διαδικτύου και η έλλειψη χρόνου για διασταύρωση των πηγών της είδησης έχουν ως αποτέλεσμα πολλές ειδήσεις να είναι αναληθείς καθιστώντας έτσι τους δημοσιογράφους αναξιόπιστους. Οι πληροφορίες επίσης μπορεί να θαφτούν στην ταχύτατα εξελισσόμενη οικονομία της προσοχής αν δεν προσελκύσουν τη φαντασία και το ενδιαφέρον. Από την άλλη όμως μπορούν να ενισχυθούν, να διατηρηθούν και δυνητικά να αναδιαμορφωθούν, καθώς αναδιανέμονται, επεξεργάζονται και επαναπλαισιώνονται  μέσα στα κοινωνικά δίκτυα (Δημητρακοπούλου 2012).

Πολλές φορές τα όσα κοινοποιούνται στα διάφορα Συμμετοχικά Μέσα είναι ανώνυμα ή έχουν ως όνομα συντάκτη κάποιο ψευδώνυμο. Άλλες φορές μπορεί μεν να υπάρχει ονοματεπώνυμο αλλά σπάνια τα στοιχεία αυτά μπορούν να θεωρηθούν αληθή καθώς είναι πολύ εύκολο κάποιος να φτιάξει ένα εικονικό προφίλ δίνοντας ψεύτικα στοιχεία. Η περίπτωση αυτή δεν αντιμετωπίζει δυσκολίες αφού σπάνια τα στοιχεία που δίνονται στα Συμμετοχικά Μέσα ελέγχονται για την εγκυρότητά τους (E-Lawyer 2005). Μέρος των γεγονότων που κοινοποιούνται στα Νέα αυτά Μέσα μπορεί να είναι αληθή. Μη γνωρίζοντας όμως το ποιός πραγματικά λέει τι, ελλοχεύει ο κίνδυνος πίσω από αυτά που γράφονται να κρύβονται συμφέροντα (Γιάνναρου 2006).

Κάτι τέτοιο δύσκολα θα συνέβαινε στα παραδοσιακά ΜΜΕ καθώς εκεί το όνομα συντάκτη είναι γνωστό και σπάνια κάποιος θα διακινδύνευε την αξιοπιστία του και την εγκυρότητα του μέσου που εργάζεται για να μεταδώσει μια ψευδή είδηση. Και μπορεί στα παραδοσιακά ΜΜΕ να υπάρχουν και εκεί συμφέροντα, ένας ενημερωμένος πολίτης όμως που στέκεται με κριτική ματιά, γνωρίζοντας το όνομα του συντάκτη και την γραμμή που κινείται το μέσο, φιλτράρει ευκολότερα μια είδηση – άποψη και μπορεί να βγάλει πιο αξιόπιστα συμπεράσματα. Η ενημέρωση λοιπόν προϋποθέτει ονοματεπώνυμο συντάκτη καθώς και το κύρος των μεγάλων (ή και μικρότερων) δημοσιογραφικών οργανισμών. Διαφορετικά υπάρχει ο κίνδυνος της παραπληροφόρησης καθώς και της προπαγάνδας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Τα Νέα Μέσα είναι αποτέλεσμα των οικονομικών, πολιτικών, κοινωνικών και τεχνολογικών εξελίξεων που έχουν συμβεί τα τελευταία χρόνια στις κοινωνίες της Δύσης. Διακατέχονται από όλα τα αντιφατικά χαρακτηριστικά αυτής της μεταβατικής περιόδου. Όχι μόνο ως προς την πολιτική τους διάσταση αλλά και ως προς την δυνατότητα διαμόρφωσης μιας νέας δημοσιογραφικής πραγματικότητας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Castells, Manuel (2006): The Network Society: from Knowledge to Policy (in: Manuel Castells– Gustavo Cardoso (eds.): The Network Society: From Knowledge to Policy, The Johns Hopkins University Press, Center for Transatlantic Research Relations, Washington, DC)

     Δεληγιάννη Ε. (2004). Ηθική των ΜΜΕ. Αθήνα: Εκδ. Σιδέρης.

     Δημητρακοπούλου Δ. (2012). Η μετεξέλιξη των ειδήσεων στα νέα μέσα και η αναδιαμόρφωση της ημερήσιας θεματολογίας. [online] Διαθέσιμο στο: <http://www.slideshare.net/dimitrakopoulou/ss-4170230>

    ΕΣΗΕΑ (2011). ΠΕΡΙ ΕΣΗΕΑ / Κώδικας Δεοντολογίας. [online] Διαθέσιμο στο: <http://www.esiea.gr/gr/index.html>

  E-Lawyer (2005). Η ανωνυμία των bloggers: συνταγματικό δικαίωμα σύμφωνα με ανώτατο δικαστήριο. 21 Οκτωβρίου. [online] Διαθέσιμο στο: <http://elawyer.blogspot.com/2005/10/bloggers.html>

Smyrnaios (2011). Η πολυπλοκότητα της διαδικτυακής δημοσιογραφίας ως γνωστικό πεδίο.  [online] Διαθέσιμο στο:

<http://smyrnaios.net/archives/712>

 

Γιάνναρου Λ. (2006). Τα blogs, στη σκιά της λογοκρισίας. 05 Νοεμβρίου. Kathimerini.gr [online] Διαθέσιμο στο: <http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_1_05/11/2006_204034>

 

 

 

 

    ΤΟ ΜΠΛΟΓΚ ΜΟΥ

Το μπλογκ μου «Stefanos and the media» το οποίο φιλοξενείται στην πλατφόρμα του blogger.com και στη διεύθυνση stefanosmedia.blogspot.gr αποτελεί συγχώνευση τριων παλιών μου μπλογκ, του mag-gr.blogspot.gr, στο οποίο έγραφα για ελληνικά περιοδικά, του blogo-gr.blogspot.gr, στο οποίο έγραφα για ελληνικά ιστολόγια και του imertv.blogspot.gr στο οποίο έγραφα για ελληνική τηλεόραση. Αποφάσισα να τα συνενώσω για την εργασία του μαθήματος New technologies application in mass media για την οποία κληθήκαμε να δημιουργήσουμε μια εργασία εφαρμογής νέας τεχνολογίας η οποία θα αποδείξει την κατανόηση μας για τις τεχνολογικές αλλαγές που έχουν λάβει χώρα στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης τον 21^ο αιώνα, όπως επίσης και την ικανότητα μας να χρησιμοποιούμε επιτυχώς τα νέα μέσα. Θεώρησα, άλλωστε, ότι θα ήταν πιο πρακτικό να έχω ένα μπλογκ αντί τρια. Έχοντας ένα μπλογκ, εξοικονομώ χρόνο, αποκτώ μεγαλύτερη αναγνωσιμότητα όντας αφοσιωμένος σε ένα, και μπορώ να το προωθήσω πιο εύκολα παρά όταν έχω τρια. Άλλωστε, έχει φανεί ότι μπλόγκερ που έχουν πάνω από 2 ιστολόγια, ποτέ δε μπορούν να ασχοληθούν και με τα 3 και τελικά το ένα ή και τα δυο από αυτά παραμελούνται ή διαγράφονται, αφού ακόμα και η συντήρηση του ενός είναι δύσκολη. Αποφάσισα να δώσω αυτό το όνομα στο μπλογκ, γιατί η θεματολογία και των τριων παλιών μπλογκ αφορούσε τα ελληνικά ΜΜΕ. Ο τίτλος δείχνει ότι η θεματολογία αφορά τα μίντια και το όνομα μου υποδηλώνει το προσωπικό ύφος, την υποκειμενική χροιά. Δεν είναι δηλαδή ένα ειδησεογραφικό μπλογκ για τα μίντια, αλλά έχει πολλές απόψεις και σχόλια μου και που μιλάει για τη σχέση μου με τη μικρή οθόνη, τον Τύπο, το Διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.

Η θεματολογία του μπλογκ μου λοιπόν αφορά τα ελληνικά μίντια. Τόσο τα παραδοσιακά όσο και τα σύγχρονα, τα new media και τα social media.

Πιο συγκεκριμένα τα θέματα και οι στήλες του μπλογκ μου είναι οι εξής :

-Δηλώσεις Ελλήνων ηθοποιών στα ΜΜΕ και σχολιασμός τους

-Τηλεοπτικά νέα

-Συνεντεύξεις Ελλήνων ηθοποιών, παρουσιαστών και μιντιακών προσώπων

-Σχολιασμός και ανάλυσης της ελληνικής τηλεοπτικής και μιντιακής επικαιρότητας

-Παράθεση και σχολιασμός νούμερων τηλεθέασης των ελληνικών τηλεοπτικών προγραμμάτων

-Περίληψη και σχολιασμός ενδιαφέροντων ποστ από την ελληνική μπλογκόσφαιρα

-Ανάλυση του φαινομένου “twitter” και “facebook”

-Σχολιασμός των συμπεριφορών και των τάσεων που παρατηρούνται στους Έλληνες χρήστες του twitter και του facebook

-Ειδήσεις γύρω από το Διαδίκτυο

-Σχολιασμός και κριτική ελληνικών ιστότοπων και συνεντεύξεις με τους ιδιοκτήτες τους

-Τα πέντε καλύτερα και πέντε χειρότερα τηλεοπτικα προγράμματα της εβδομάδας

-Τα τρία καλύτερα και τα τρία χειρότερα άρθρα, ρεπορτάζ κτλ από ελληνικά περιοδικά που κυκλοφόρησαν πρόσφατα

-Ιστορίες Ελλήνων δημοσιογράφων που εργάζονται πίσω από τις κάμερες

-Θέματα που αφορούν το μάρκετινγκ στα ΜΜΕ, τις δημόσιες σχέσεις

-Τηλεκριτική

Επίσης :

-Διοργανώνω διαγωνισμούς για το αναγνωστικό κοινό

-Δημοσιεύω εργασίες από τη σχολή Mass Communication and media arts στην οποία φοιτώ

Φροντίζω να ανανεώνω συχνά το ιστολόγιο μου, αν όχι κάθε μέρα, ανα τρεις μέρες. Προωθώ τα ποστ μου στο facebook, στο twitter και στα άλλα ιστολόγια. Στο facebook έχω φτιάξει ειδική σελίδα για το μπλογκ μου και έχω μαζέψει γύρω στα 130 like. Στο twitter ανεβάζω πάντα τα καινούργια ποστ, ενώ διαβάζω σε τακτική βάση πολλά ιστολόγια στα οποία είμαι εγγεγραμμένος, προωθώντας έτσι και το δικό μου. Τα σχόλια είναι ανοιχτά, ακόμα και αν είναι ανώνυμα και διαγράφονται μόνο εφόσον περιέχουν χυδαίους και προσβλητικούς χαρακτηρισμούς. Απαντάω πάντα στα σχόλια αλλά και στα e-mail που μπορεί να μου στέλνουν οι αναγνώστες. Υπογράφω με το ψευδώνυμο Stefanos Max επειδή θεωρώ ότι είναι εύκολο να το θυμάται κανείς και πιασάρικο. Ωστόσο, στο μπλογκ γράφω το προφίλ μου στο facebook όπου και έχω το αληθινό ονοματεπώνυμο μου, επομένως οι αναγνώστες γνωρίζουν ποιος πραγματικά είμαι. Δε θα επέλεγα σε καμία περίπτωση να γράφω ανώνυμα.

Δεν έχω καταχωρήσει διαφημίσεις ακόμα στο μπλογκ μου, γιατί θεωρώ ότι έχω να κάνω αρκετή δουλειά ακόμα, ώστε να αποκτήσει περισσότερη αναγνωσιμότητα και να γίνει πιο γνωστό, και έτσι να έχω κάποια κέρδη από τις διαφημίσεις, κάτι που εύχομαι να καταφέρω.