Τετάρτη 9 Ιανουαρίου 2013

Η ΨΙΛΙΚΑΤΖΟΥ ΚΑΙ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ


Καποτε ενα 13χρονο κοριτσι εγραφε στο ημερολογιο της, κατα τη δυσκολη περιοδο της Γερμανικης κατοχης, περιγραφωντας τα γεγονοτα της ζωης της.Το βιβλιο της εμελλε να γινει απο τα πιο γνωστα και πολυδιαβασμενα του κοσμου.Η μικρη Αννα Φρανκ εδωσε μεσα απο τα γραπτα της, ενα πολυ καλο ντοκουμεντο-καταγραφη της δυσκολης τοτε εποχης και ενα λογοτεχνικο κειμηλιο που θα διαρκουσε στο χρονο.

Αρκετα χρονια μετα, στη χωρα μας, που ζει περιοδο χωρις πολεμους, και εχει φτασει σε ενα υψηλο βιοτικο επιπεδο με την τεχνολογια να εχει αλλαξει ριζικα τις ζωες μας, μια νεαρη γυναικα, γραφει απο το ψιλικατζιδικο της στο οποιο δουλευει, για την καθημερινοτητα της οπως τη ζει μεσα απο τη δουλεια της, αυτη τη φορα ομως σε ενα διαδικτυακο ημερολογιο, το οποιο θα μπορουσε να μοιραστει με οποιονδηποτε ελληνα αναγνωστη και βεβαια χρηστη ιντερνετ.Χωρις να εχει να κρυψει τιποτα, δημοκρατια γαρ.Οι ιστοριες της ψιλικατζου, οπως ονομασε τον διαδικτυακο εαυτο της, αρεσαν και ειχαν ανταποκριση.Και επειδη στην εποχη μας, τα blogs δεν αντικατεστησαν τα βιβλια, γιατι τα βιβλια παντα θα παραμενουν στο ανωτερο επιπεδο, τα γραπτα στην οθονη θα μεταφερονταν στο χαρτι.Η Ψιλικατζου θα γινοταν βιβλιο.

Ποια ειναι η διαφορα της Ψιλικατζου απο την Αννα Φρανκ; Οτι η πρωτη ζει σε μια ειρηνικη χωρα, με ελευθερια λογου και η δευτερη σε μια χωρα υπο το γερμανικο καθεστως και με κινδυνο να χασεις τη ζωη σου με μια μονο λεξη.Αυτο ή μηπως οτι η πρωτη ζει σε μια αναλαφρη εποχη, οπου παρα τα πολλα κοινωνικα και πολιτικα προβληματα, οι ανθρωποι πια εχουν συνηθισει στην ευκολια και τον καλο τροπο ζωης, θεωρουν δεδομενα τα υλικα αγαθα, ποσο μαλλον την επιβιωση τους, και ασχολουνται με ανουσια πραγματα, σαν οσα υπαρχουν σε ενα ψιλικατζιδικο; Και αυτη την ελαφροτητα, τη καθημερινη βλακεια των ανθρωπων, τα ευκολα αστεια, την ελευθεριοτητα του ηθους, τα αποτυπωνει, με περισση ανεση, χωρις καμια πιεση, χωρις κανενα δισταγμο και διχως την αναγκη να τα αναλυσει, να τα δουλεψει μεσα της, να προβληματιστει γι' αυτα η Κωνσταντινα, αντιθετα με την Αννα Φρανκ που γραφει πολυ ωριμα για την ηλικια της, με πιεση, με δυσκολιες, με προβληματισμο, συγκινωντας, βαζοντας τον αναγνωστη να ζησει μεσα σε ενα κλειστοφοβικο και επικινδυνο περιβαλλον και αυτα με φοντο τα πολιτικα γεγονοτα της εποχης.Αυτα εκαναν το βιβλιο να αξιζει.Μα ποιο βιβλιο αξιζει αν δε μιλαει για πονο, για δυσκολιες, για δυστυχιες, για ελπιδα; Ποιο βιβλιο αξιζει αν δεν περιγραφει μια κοινωνικη ή πολιτικη κατασταση;
Υπαρχει αραγε αυτη η πτυχη της κοινωνιας που αποτελει τους πελατες του ψιλικατζιδικου; Υπαρχει αυτη η Ελλαδα, αυτη που οι μεγαλοι λενε "οι παλιες καλες εποχες", η Ελλαδα της γειτονιας, η Δελτα της γειτονιας..; Οι κουτσομποληδες πελατες, η γνωστη σε ολους ψιλικατζου, ολοι γνωστοι μεταξυ τους, με μια ιδιοτυπη σχεση να τους συνδεει, που δε λογαριαζει τιποτα παρα την αναγκη για καθημερινη διαπροσωπικη τριβη; Υπαρχει αυτο; Στην περιληψη του βιβλιου γραφει ":...μια Ελλαδα που αναγνωριζουμε καπως σφιγμενοι επειδη συνηθως προσποιουμαστε οτι δεν υπαρχει...".Αν οσα περιγραφονται στο βιβλιο ειναι αληθινα, ε, τοτε ναι υπαρχει, αυτο που καποιοι θυμουνται με νοσταλγια, υπαρχει ενα τετοιο ψιλικατζιδικο στη χαοτικη και απροσωπη Αθηνα και εμεις οντως προσποιουμαστε οτι δεν υπαρχει, γιατι εχουμε πιστεψει οτι ζουμε σε μια αποξενωτικη μεγαλουπολη και μονοι μας χτιζουμε τοιχους, εμεις οι ιδιοι δημιουργουμε την αποξενωση, και μας προκαλει αμηχανια να βλεπουμε μικρες κοινοτητες να δημιουργουνται στα πιο μικρα μερη.Ο περιπτερας κατω στο σπιτι μου, συγκεντρωνει τους φιλους του καθε μερα και συζητανε για ποδοσφαιρο.Θα μπορουσε να φτιαξει τη δικη του αθλητικη εφημεριδα..

Αν λοιπον υπαρχει ενα θετικο στοιχειο στο βιβλιο αυτο, ειναι οτι δημιουργει μια εικονα της παλιας Ελλαδας της γειτονιας.Φτανει να δημιουργεις εικονες; Οχι, πρεπει να τις "ντυνεις" με ενα ομορφο λογο, με δομη, με συνεχεια.Οι πελατισσες μπορει να ειναι κατινες.Τα παιδακια μπορει να ειναι βλαμμενα.Ο γραφων μπορει να βριζει σαν νταλικερης.Αλλα ολα αυτα προσεχουμε πως τα αποτυπωνουμε.Και στη γραπτη αποτυπωση της αδιαφορης καθημερινοτητας της γειτονιας του ψιλικατζιδικου, η Κωνσταντινα δεν τα καταφερνει.Γιατι ουτε ομορφο λογο εχει, ουτε δομη, ουτε συνεχεια.Ειναι απλα χειμαρρωδης λογος, χωρις καμια προεργασια, ακατεργαστος και κατα συνεπεια απλοικος.Το χειροτερο ομως ειναι οτι βριθει βωμολοχιων, σεξουαλικων αναφορων, τοσο απροκαληπτα, που κατεβαζει πολυ χαμηλα το επιπεδο, ενω δεν προκαλει καν χαμογελο.Βεβαια, η Κωνσταντινα απλα εγραφε τις σκεψεις της και την καθημερινοτητα της σε ενα μπλογκ, οπως κανουμε οι περισσοτεροι, και ουτε λογοτεχνια κανουμε, ουτε γραφουμε για να μας κρινουν κριτικοι λογοτεχνιας, ουτε ακολοθουμε κανονες, αφου το μπλογκ μας προσφερει πληρη ελευθερια στον τροπο εκφρασης και γραψιματος.Και βεβαια η ευλογη απορια που δημιουργειται ειναι:"Ηταν αναγκη να εκδοθει;" Η απαντηση ειναι οχι, αλλα κυριο ρολο επαιξε η υψηλη αναγνωσιμοτητα και οτι τα κειμενα της ηταν ιδιαιτερα αγαπητα σε πολλους.Ειχε χτισει ενα ονομα η ψιλικατζου και αυτο ηταν το κριτηριο για τους εκδοτες.Γιατι, υπαρχουν παρα πολλοι μπλογκερς που εχουν καταπληκτικα και αξιολογα κειμενα, που επισης περιγραφουν πτυχες της κοινωνιας μας μεσα απο την καθημερινοτητα τους και που ολοι αυτοι θα μπορουσαν επισης να βγαλουν βιβλιο με τα ποστ τους.Αλλα θα ηταν ρισκο για τον εκδοτη, αν δεν ηταν ιδιαιτερα γνωστοι στη μπλογκοσφαιρα.

Αν κατι στηριζει και δικαιολογει περισσοτερο την εκδοση του βιβλιου αυτου, ειναι η παραλληλη ιστορια της Ψιλικατζου, που αφορα τις προσπαθειες που εκανε αυτη και ο αντρας της (ο συναδελφος της το Καλτσοβρακο) να κανουν παιδι.Η ιστορια αυτη ηταν πιο καλογραμμενη, ειχε δομη, συνεχεια, πλοκη αλλα και ανατροπες.Ηταν μια ενδιαφερουσα ιστοριουλα, που μπορει να μη σε καθηλωνει, αλλα σου αφηνει μια μικρη συγκινηση και μια εκπληξη για το τελος που δεν το περιμενεις.Οι δυσκολιες που αντιμετωπιζουν δυο ανθρωποι για να φερουν στον κοσμο τον καρπο της αγαπης τους, η οποια αγαπη ειναι αυτη που τους κραταει μαζι στο ταξιδι αυτο για την επιτευξη του στοχου τους.Μου αρεσε πολυ που δεν υπηρχαν μελοδραματισμοι στην ιστορια αυτη.Μου αρεσε η συγγραφεας για το πως τα αντιμετωπισε ολα αυτα.Μου αρεσε οτι περασε διακριτικα τις αλλαγες που εγιναν (πχ απομακρυνση φιλων) μετα την αποβολη.Μου αρεσε που παρεμενε δυνατη μεχρι το τελος.Μου αρεσε η φραση προς το τελος: "Μερικες φορες, οταν θελεις κατι παρα πολυ και εχοντας περασει τοσα πολλα, φοβασαι πολυ να ξαναπροσπαθησεις.Ή ισως οχι".Σιγουρα οχι, ηταν αυτο που ηθελε να πει στην πραγματικοτητα.

Μου αρεσε ιδιαιτερα ενα σημειο και το παραθετω γιατι συνδεεται με το "Μυστικο", βασικα ειναι ο αντιποδας του: "Οταν εχεις προβλημα, εχεις προβλημα.Παει και τελειωσε.Οσο φιλοσοφικα κι αν το δεις, οσο ρομαντικα, οση αγαπη κι αν διαθετεις για τη ζωη, το τιμημα θα το πληρωσεις.Ολα τα ρητα βγηκαν απο σοφα κεφαλια αλλα ΜΕΤΑ την καταστροφη.Αντε ρωτα τους οταν ηρθε η καταιγιδα πως ενιωσαν.Αντε τη στιγμουλα πριν το γκρεμο και κοτσαρε τους μια εξυπναδα του τυπου αν θελεις κατι παρα πολυ, ολο το συμπαν θα συνωμοτησει να τα καταφερεις! Στην καλυτερη δε θα σε σωσει ολο το συμπαν μαζι.Ειναι ωραιο πραγμα η ελπιδα και η αισιοδοξια, αλλα, πανω απ΄ολα ο ρεαλισμος.Ειναι τελειο να ακολουθεις τετοιου τυπου ρητα αλλα σαν γενικη θεωρηση των πραγματων κι οχι σαν λυση για τα προβληματα που σιγουρα καποια στιγμη θα ερθουν" Συμφωνω μαζι σου Ψιλικατζου.
Για να μη φανει ομως οτι η κριτικη μου τεινει προς το θετικο, σε πολλα σημεια μου φανηκε οτι διαβαζω κατι πολυ αναλαφρο και κατινιστικο.Για γκομενους, για σοιλικια, για φιλεναδες, για γαμο και αλλες μαλακιες για ξερασμα.Πολλες γυναικες ειχαν σχεση στο Λυκειο, πολλες περιμεναν πως και πως την πενταημερη, πολλες ονειρευονται γαμο και παιδια, πολλες εχουν μια γιαγια που εζησε στον πολεμο.Και πολλες απο αυτες θα εγραφαν τα ιδια με την Ψιλικατζου.Απλα και απεριφραστα.Καμια ομως απο αυτες δεν ειναι η "Ψιλικατζου", γι' αυτο και δυσκολα θα εβλεπαν την ιστοριουλα της ζωουλας τους τυπωμενη στο χαρτι.Και στην εποχη μας εχει μεγαλη σημασια να εισαι μια Ψιλικατζου..

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου